Εξορθολογισμός και όχι τυφλή απομάκρυνση προσπωικού

Επιτέλους, άφησε η κυβέρνηση να εννοηθεί ότι η μείωση των θέσεων στις ΔΕΚΟ δε θα σημαίνει αυτόματα μετάταξη των παλαιών υπαλλήλων στο στενό δημόσιο τομέα, αλλά ότι όλοι θα περνάνε μέσω της διαδικασίας του ΑΣΕΠ και θα παραμένουν μόνο όσοι χρειάζονται. Επιτέλους η κυβέρνηση είπε το αυτονόητο... Αυτή όμως η εξαγγελία προφανώς δεν είναι αρκετή. Δεν υπάρχει κανένας λόγος να απολύονται (όπως πρέπει) αυτοί που δε μας χρειάζονται στον ευρύτερο δημόσιο τομέα, ενώ στο στενό δημόσιο τομέα να διατηρούν όλοι την εργασία τους ανεξαρτήτως του αν τους χρειαζόμαστε ή όχι.

Η απόλυση δημοσίων υπαλλήλων ισοδυναμεί πολιτικά με τη μη πρόσληψή τους. Αν ο λόγος που δε θέλουμε να μειώσουμε τον αριθμό των δημοσίων υπαλλήλων είναι επειδή δε θέλουμε να μείνουν άνεργοι, τότε δε θα έπρεπε να ανεχόμαστε ούτε την τωρινή κατάσταση της ανεργίας και θα έπρεπε να αρχίσουμε να προσλαμβάνουμε ανέργους στο δημόσιο. Παρόλα αυτά λέμε ότι θα υπάρχει πάγωμα ή σχεδόν πάγωμα των προσλήψεων δείχνοντας ότι η δυσκολία όσων είναι τώρα άνεργοι δε μας επιτρέπει να ξοδέψουμε κατά κεφαλήν 20 ή 30 χιλιάδες ευρώ. Αντίθετα η μελλοντική δυσκολία αυτών που είναι τώρα δημόσιοι υπάλληλοι (και κατά κανόνα πολύ περισσότερο μέσα στο σύστημα από τους τωρινούς ανέργους) μπορεί να κοστίζει για μας πολύ περισσότερο από τις 30 χιλιάδες ευρώ, που αρνούμαστε να δώσουμε στους τωρινούς ανέργους. Και παρόλα αυτά το γενικό συμφέρον της κοινωνίας δε φαίνεται να υπερβαίνει αυτά τα ειδικά συμφέροντα.

Η διαφορά, βέβαια, μεταξύ μίας απόλυσης και μίας πρόσληψης είναι ότι ο απολυόμενος βρίσκεται ξαφνικά και χωρίς καταρχήν να το περιμένει ενώπιον της ανεργίας. Εξ αυτού όμως του λόγου δε θα πούμε ότι αποκλείεται ό,τι και να γίνει να κάνουμε οποιαδήποτε απόλυση όση ανάγκη και να έχουμε. Αντίθετα έχουμε προβλέψει το θεσμό της αποζημίωσης που θεραπεύει την όποια ζημία παθαίνει ο εργαζόμενος από το γεγονός ότι ξαφνικά πρέπει να αλλάξει τον προγραμματισμό του για τη ζωή του. Αυτή η αποζημίωση από όσο ξέρω μπορεί να φθάνει μέχρι και τους μισθούς δύο ετών, αλλά σε κάθε περίπτωση πρέπει να προβλεφθεί σε αξιοπρεπή επίπεδα, αφού ληφθεί υπόψη και η ανάγκη στην οποία είναι το δημόσιο.
Κάθε καλός οικογενειάρχης ξέρει ότι αν έχει οικονομική στενότητα θα μειώσει κάποιες ανάγκες του και, για παράδειγμα, θα αργήσει μερικά χρόνια να πάρει καινούργιο αμάξι ή θα πάρει πολυ φθηνότερο. Το γεγονός ότι κάποιοι στις αυτοκινητβιομηχανίες μπορεί να χάσουν τη δουλειά τους δεν αλλάζει αυτή του την απόφαση, όχι γιατί θεωρεί με κάποιο τρόπο ότι αυτοί δεν πρέπει να έχουν δουλειά ούτε επειδή του αρέσει να υπάρχουν άνεργοι, αλλά επειδή αυτό που προέχει είναι να σωθεί το σπίτι του.

Έτσι με αυτή τη λογική πρέπει να επεκταθούν οι απολύσεις, δηλαδή η εξοικονόμηση σε όλο το δημόσιο. Εδώ, όμως, πρέπει προφανώς να γίνει μία διάκριση την οποία πρέπει να έχουμε υπόψη μας, γιατί μπορεί να χρειαστεί να την αντιμετωπίσουμε. Δεν είναι εξοικονόμηση η οποιαδήποτε απόλυση. Ο σκοπός των δημοσίων υπαλλήλων είναι να εξοικονομούν χρήματα και όχι να γίνονται βάρος στην κοινωνία. Ένας δάσκαλος για παράδειγμα που κοστίζει 25.000 ή 30.000 ευρώ στο κράτος σε καμία περίπτωση δεν είναι βάρος, αν κάνει καλά τη δουλειά του, αν δηλαδή καταφέρνει πράγματι να μαθαίνει στους μαθητές του καινούργια πράγματα και αν καταφέρνει να τους εμπνέει στο κλάδο του. Αντίθετα είναι πολύ μεγάλο βάρος ένας καθηγητής που μπορεί να παίρνει τα ίδια χρήματα, αλλά βαριέται να κάνει τη δουλειά του, κάνει συχνές "κοπάνες" και προκαλεί στους μαθητές βαρεμάρα για το μαθημά του και αποστροφή από την παιδεία.
Ο δεύτερος πρέπει είτε να απομακρυνθεί είτε μέσω της βελτίωσης του συστήματος να αλλάξει τροπάρι. Σήμερα υπάρχουν κατά σχεδόν γενική ομολογία υπερβολικά πολλοί υπάληλοι που είναι βάρος για το κράτος και στην ουσία δεν προσφέρουν τίποτα ή προσφέρουν ελάχιστα και σε κάθε περίπτωση λιγότερα από όσο κοστίζουν. Αυτό οφείλεται ως επι το πλείστον στην κακοδιοίκηση του δημοσίου που αντί να στρέφει τους προβληματικούς και αντιπαραγωγικούς στη βελτίωση και στην παραγωγικότητα στέλνει τους ικανούς και αρκετές φορές ενθουσιώδεις στη λαμογιά (μεγάλη ή μικρή) και την αδιαφορία.

Πρώτα, λοιπόν, πρέπει να γίνει μια προσπάθεια αντιστροφής αυτής της τάσης ως προς την κακοδιοίκηση, κάτι που θα μας αποφέρει πάρα πολύ μεγάλα κέρδη ως κοινωνία και βραχυπρόθεσμα αλλά κυρίως μακροπρόθεσμα. Ύστερα, όμως, αφού ο καθένας αρχίσει να κάνει τη δουλειά του στοιχειωδώς παραγωγικά, πρέπει να γίνει μία σοβαρή προσπάθεια να φανεί πόσοι περισσεύουν στο δημόσιο και αυτοί να απομακρυνθούν, χωρίς όσο γίνεται να υπάρξει πάγωμα των προσλήψεων που στηρίζεται στη λογική του "εμείς προλάβαμε"...

Και επιτέλους η προσοχή της αριστεράς και των συνδικάτων ας στραφεί στην πάταξη των αδικιών μέσα σε αυτό το τερατώδες δημόσιο. Γιατί υπάρχει ο κίνδυνος ειδικά λόγω των περιστάσεων που βιώνουμε σήμερα να αποφασίσει μία μέρα η κυβέρνηση (όπως έκανε με τους μισθούς ή όπως γίνεται και με τον κανόνα του 1 προς 5) πως μειώνει το προσωπικό του δημοσίου κατά 30% μέσα σε δύο ή τρία χρόνια το ίδιο σε όλες τις υπηρεσίες, τους οργανισμούς και τα υπουργεία, παρόλο που κάποιες υπηρεσίες είναι υπερβολικά υπερστελεχώμενες και μπορεί να χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη μείωση προσωπικού, ενώ κάποιες άλλες μπορεί να είναι και υποστελεχωμένες. Αν το όλο πράγμα γίνει στο πόδι διατρέχουμε τον πολύ μεγάλο κίνδυνο όχι από τη χρεοκοπία να μη σωθούμε όχι τις αδικίες να μην περιορίσουμε, αλλά να διαλύσουμε τελείως τις υπηρεσίες που σήμερα παρέχει το κράτος. Αυτό θα συμβεί αν αποτύχουμε να κάνουμε παραγωγικότερους τους υπαλλήλους που θα παραμείνουν στο δημόσιο από όσο κατά μέσο όρο είναι τώρα. Έτσι, θα έχουμε και πολύ λιγότερους δημόσιους υπάλληλους, αλλά και θα δουλεύουν αυτοί οι λιγότεροι ίσως ακόμα πιο λίγο και από πριν. Θα καταφέρουμε, λοιπόν, να κάνουμε μία πολύ μεγάλου πολιτικού κόστους μεταρρύθμιση και τελικά τα χρήματα που θα μπορούσαμε να εξοικονομήσουμε από τη μείωση του προσωπικού θα χαθούν μέσα στην πλήρη διάλυση του δημοσίου.

Ασφαλώς αυτή η πρόσφατη είδηση είναι ένα πολύ μικρό βήμα στο σωστό δρόμο. Πρέπει, όμως, σε κάθε περίπτωση να υπάρξει ένας στοιχειώδης σχεδιασμός και μία στοιχειώδης προσπάθεια να γίνει αποτελεσματικότερο το δημόσιο και να μην καταλήξουμε να υποχρεωθούμε σε τελείως απότομα τέτοιου είδους μέτρα που να διαλύουν ό,τι απέμεινε από ένα ήδη τραγικά δυσλειτουργικό δημόσιο...